Erkeklerde testislerden çıkan kirli kanı taşıyan ven adı verilen toplardamarların  bozukluğu sebebiyle görevini iyi yapamaması ve buna bağlı olarak içindeki kirli kanı kalbe taşıyamamasıdır. Varikosel testislerdeki kanı boşaltan bu toplardamarların genişleyip varisleşmesidir.

Erkeklerde görülen infertilitesinin yani kısırlığının sık görülen ve düzeltilebilen nedenlerinin başında varikosel gelmektedir. Toplumda erişkin erkeklerin %20 sinde görülürken, çocuk sahibi olamama nedeniyle başvuran erkeklerin %35 inde görülmektedir.

Varikosel belirti vermeyen, ancak kısırlık nedeniyle üroloji uzmanına başvurmasıyla tesadüfen bulunan bir hastalık olmasına rağmen; testislerde ağrı, testislerde küçülme, testislerde dolgunluk hissi, infertilite, gözle görülebilen veya ele gelen genişlemiş damarlar gibi belirtileri de nüksedebilir. Varikosel ilerleyici bir hastalık olmakla beraber testis gelişiminde gerilemeye, sperm yapımını bozarak infertiliteye neden olabilmektedir. Sperm sayısında azalma, sperm hareketlerinde bozulma, sperm morfolojisinde yani şeklinde bozulma gibi sorunlara yol açabilmektedir. Çoğunlukla sol tarafta görülse de iki taraflı olup olmadığının araştırılması gerekmektedir.

Varikosel, spermde sayı, hareket ve şekil bozukluğuna yani morfolojye neden olabilen bir problemdir ve hastanın değerlendirilmesinde ideal olan iki ayrı sperm tahlili yani spermiogram yapılmasıdır. Bu, iki sperm tahlili arasında yedi günden az ve üç haftadan fazla süre olmamalıdır. Sperm sayısı 5 ve 10 milyon arasındaysa hastanın kanındaki FSH ve testosteron seviyelerine bakmak gerekir. Eğer sayı 5 milyondan az ise genetik testler yapılmalıdır ve bu testler sonucunda bir bozukluk tespit edilmiş ise varikosel tesadüf itibariyle bulunmuştur ve bu hastalarda varikosel ameliyatı fayda sağlamayacaktır. Varikosel problemi cerrahi olarak tedavi edilmediği tak dirde kendiliğinden düzelmez. Varikosel ergenlikte başlayabilir ve olumsuz etkileri yıllar içinde artarak zamanla kısırlığa, ağrılara, testislerin yumuşaması ve küçülmesi erkeklik hormonu olan testosteronun azalması gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

Ergenlik çağı öncesi çocuklarda rastlanan varikosel, adolesan varikosel olarak isimlendirilir. Bu çağda %11 gibi bir yüzde olarak karşımıza çıkar ve genellikle belirti vermezken muayenede ortaya çıkar. Çocukluk çağında ameliyat olanlarda ameliyat olduktan sonra testis hacimleri normale dönerken 14 yaşından sonra ameliyat olanlarda testisin kıvamı iyileşse de hacminde bir düzelme olmamaktır. Bu nedenle ihmal edilmemesi ve tesadüf sonucu ortaya çıkabilen bir tanı olması sebebiyle sık sık kontrole gidilmesinde oldukça fayda vardır.